در مورخه 9 اردیبهشت ماه 1399 رهبر انقلاب با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریعتر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.

 بعد از دستور رهبر انقلاب به آزادسازی سهام عدالت، در ابتدا دو روش برای نحوه مالکیت و مدیریت سهام عدالت معرفی شد. روش اول، روش مستقیم بود. در روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌ عدالت به‌صورت مستقیم و بدون واسطه به فرد متقاضی تخصیص و انتقال می یافت و در صورت انتخاب روش دوم که روش غیرمستقیم بود، مالکیت و مدیریت سهام ‌عدالت از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی می شد و حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن وجود نداشت.

طبق آمارهای منتشر شده از 49 میلیون نفر سهامدار سهام عدالت، ۱۹ میلیون نفر روش مستقیم و ۳۰ میلیون نفر روش غیرمستقیم را برای مدیریت خود انتخاب کردند و بر این اساس تعداد ۳۰ میلیون نفر، سهامدار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی شدند.

ورود نخستین شرکت سرمایه گذاری استانی به بورس

همان گونه که اشاره شد در روش غیرمستقیم، مدیریت سهام عدالت به شکل کامل در اختیار شرکت های سرمایه گذاری استانی باقی می ماند و قرار بود که سهام شرکت های سرمایه گذاری استانی نیز به تدریج در بورس عرضه شود.

در این راستا ستاد آزادسازی سهام عدالت پس از تشکیل ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت، افزایش سرمایه این شرکت ها را در دستور کار خود قرار داد و افرادی که روش غیر مستقیم را برگزیدند، سهام دار شرکت سرمایه گذاری استانی می شدند.

اولین شرکت سرمایه گذاری استانی که وارد بورس شد، شرکت سرمایه گذاری استان خراسان جنوبی بود که به عنوان پانصد و چهل و هفتمین شرکت در فهرست نرخ های بازار دوم بورس اوراق بهادار تهران گروه «سرمایه گذاری ها» و بخش «سایر واسطه گری های مالی» با کد صنعت ۵۶۹۹ با نماد وسخراج قابل معامله شد.

پس از آن نیز  29 شرکت سرمایه گذاری استانی دیگر با نمادهای مختلف وارد بورس شدند.

ثبت نام سهامداران غیرمستقیم سهام عدالت در سجام برای واریز سود و شرکت در انتخابات هیات مدیره شرکت های سرمایه گذاری استانی!

در آذرماه سال جاری بود اعلام شد سهامداران سهام عدالتی که روش غیرمستقیم را انتخاب کرده اند باید برای دریافت سود خود در سامانه سجام ثبت نام کنند و احراز هویت شوند.

در 18 آذرماه سال جاری فرزانه دهنادی مدیر کل امور اقتصادی و دارایی استان تهران خطاب به سهامدارانی که روش "غیر مستقیم" را برگزیدند، گفت: تاکنون ضرورتی برای ثبت نام این افراد در سامانه سجام نبوده و سهامداران، سود سهام شرکت‌های سهام عدالت را دریافت می‌‌کردند اما باید توجه داشته باشند که دریافت مرحله آتی سود سهام، صرفا منوط به ثبت نام در سامانه سجام و داشتن کد بورسی خواهد بود.

همچنین بعد از مطرح شدن انتخابات هیات مدیره شرکت های سرمایه گذاری استانی اعلام شد که برای شرکت در انتخابات باید سهامداران در سجام ثبت نام کرده و کد بورسی اخذ نموده باشند. به عنوان نمونه محمدرضا پوررضایی مشاور اجرایی سهام عدالت در شرکت سپرده‌گذاری مرکزی طی مصاحبه ای در 9 اسفند 99 گفت: اگر مشمولان سهام عدالت مراحل مربوط به ثبت‌نام در سجام را انجام نداده باشند، امکان دسترسی به سامانه و حضور در انتخابات را نخواهند داشت.

انتخاباتی با حاشیه ها و ابهاماتی فراوان

قرار بود که 20 اسفندماه سال جاری انتخابات هیات مدیره شرکت های سرمایه گذاری به صورت الکترونیکی انجام شود که در 12 اسفندماه سال جاری رسماً اعلام شد که این انتخابات به تعویق افتاده و در 20 اسفند 99 برگزار نخواهد شد. تصمیم لغو انتخابات هیات مدیره شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت بعد از برگزاری جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس با وزیر اقتصاد اعلام شد.

در این جلسه دفاعیات دولت درباره برگزاری مجامع سرمایه‌گذاری‌های سهام عدالت استانی مورد پذیرش کمیسیون قرار نگرفت و پس از آن، بلافاصله شورای عالی بورس تشکیل جلسه داد و دستور توقف اقدامات دولت برای برگزاری مجامع عمومی شرکتهای سرمایه گذاری استانی را تصویب کرد. مقرر شد که این موضوع از دفتر رهبری استعلام شود.

اما ایراد جدی کمیسیون اقتصادی مجلس به این انتخابات که بزرگترین انتخابات اقتصادی کشور بود، گرفت چه بود؟

محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس طی مصاحبه ای در 12 اسفند 99 با اشاره به برگزاری انتخابات هیئت‌های مدیره شرکت‌های استانی سهام عدالت گفت: متاسفانه به دلیل نبود اطلاع‌رسانی و تعیین افراد طبق مصوبه دولت برای شورای عالی بورس، نگرانی جدی برای تبدیل شدن مجموعه سهام‌های شرکت‌های استانی سهام عدالت به مجموعه‌های متعلق در اختیار دولت وجود دارد.

وی افزود: این تصمیم سبب می‌شود هیئتی مرکب از مدیرکل امور اقتصاد و دارایی هر استان به‌عنوان رئیس، معاون هماهنگی هر استان به‌عنوان دبیر و نمایندگان دو تشکل اتاق تعاون و اتاق بازرگانی به‌عنوان اعضا، انتخابات مجامع استانی را برگزار کنند. پورابراهیمی ادامه داد: این بدان مفهوم است که جایی که باید خود مردم برای مجامع خود تصمیم بگیرند، این مدیران تصمیم‌گیر خواهند بود. دولت به دنبال این است که ماهیت مدیریت این شرکت‌ها را در دست بگیرد.

علاوه بر این احسان خاندوزی دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس طی توئیتی در 10 اسفند 99 نوشت:

‏۱۰ روز مانده به بزرگترین انتخابات اقتصادی کشور (سهام عدالت در شرکتهای استانی):

۱- چرا ثبت‌نام نامزدها با اطلاع‌رسانی کم؟

۲- شیوه نظارت بر سلامت انتخابات؟

۳- تضمین مشارکت ‎مردم؟

۴- تضمین حضور مدیران حرفه‌ای نه سیاسی؟

۵- چارچوب اختیار مدیران آتی و ‎شفافیت عملکردشان؟

شاید پرسش دیگری که مطرح می شود این است که اعلام شد که این انتخابات به صورت الکترونیکی برگزار خواهد شد اما بدون تعارف باید گفت که اولا 30 میلیون سهامدار سهام عدالت قطعا همزمان قادر به حضور در این انتخابات نبودند و ثانیا بیشتر این افراد از اقشاری هستند که آشنایی با اینترنت و حضور در این مجامع به صورت الکترونیکی ندارند چرا که اگر با اینترنت آشنایی داشتند هرگز برای ثبت نام در سجام این قدر جلوی دفاتر پیشخوان ازدحام نبود و به راحتی می توانستند بدون حضور در این دفاتر ثبت نام غیرحضوری را انجام دهند.

شاید برای بسیاری این پرسش مطرح شود که حضور در هیات مدیره این شرکت های چه نفعی می تواند داشته باشد؟

این جدول زیر که از سایت کدال برداشته و در گزارش تفسیری مدیریت یکی از شرکت سرمایه گذاری استانی آورده شده است نشان می دهد که حق حضور در جلسه و حق ماموریت های خوبی در این هیات مدیره ها پرداخت می شود که شاید این انگیزه را به برخی افراد بدهد که در این هیات مدیره ها به هر شکل ممکن حضور پیدا کنند.